حکم رشد چیست؟ + شرایط صدور آن

حکم رشد چگونه و در چه شرایطی صادر می‌شود ؟ شرایط صدور حکم رشد – بر اساس قوانین ایران افرادی که به سن رشد نرسیده باشند. برای تصرف در امور مالی و غیرمالی خود نیاز به کسب اجازه از سرپرست ، ولی و یا قیم قانونی خود دارند. در نظر داشته باشید که واژه رشد در قانون مفهومی جداگانه از رشد جسمی دارد. رشد جسمی به معنای رسیدن به سن بلوغ و رشد عقلی به منزله رسیدن به سن قانونی و پایان کودکی می‌باشد.

صدور حکم رشد به معنای الزامات قانونی است که برای ارائه حکم رشد در نظر گرفته شده است که از طریق آن افراد غیررشید می‌توانند اداره امور اموال خود را به دست گرفته و در اموال خود تصرف کنند. در واقع بدون صدور حکم رشد هیچ یکی از اقدامات افراد غیررشید قانونی به حساب نمی آید. به نظر شما صدور حکم رشد برای چه مواردی در نظر گرفته شده است؟ صدور حکم رشد با چه آثاری همراه خواهد بود؟

حکم رشد به چه معناست؟

بر اساس حکم صریح قانون و عرف جامعه تمامی افراد از دوران کودکی تا زمان رسیدن به سن بلوغ و به طور کلی تمامی افراد محجور با محدودیت هایی روبرو هستند. از جمله اینکه نمی توانند در اموال خود تصرف کنند. و اجازه انجام هیچ یک از اعمال حقوقی را ندارند.
در واقع افراد غیررشید فاقد صلاحیت قانونی برای مدیریت امور مالی و حقوقی خود هستند. در این مدت تمامی این امور توسط سرپرست ، ولی یا قیم قانونی طفل صورت می‌گیرد. و مدیریت می‌کند. این موضوع برای محجورین نیز صدق می‌کند. ( افراد صغیر ، غیر رشید و مجنون جزء افراد محجور به حساب می‌آیند.) این اشخاص جهت تصرف در امور مالی خود نیاز به دریافت گواهی و حکم رشد از سوی دادگاه دارند.

به عبارت دیگر محجور شخصی است که صاحب حق به شمار می‌آید. اما از نظر قانونی امکان استفاده از حق قانونی خود را ندارد. برای خروج از حجر احراز بلوغ و رشد فرد الزامیست.

از آنجایی که قوانین مرتبط با سن بلوغ برگرفته از شریعت اسلامی می‌باشد. بر این اساس سن بلوغ برای دختران ۹ سال قمری و برای پسران ۱۵ سال قمری در نظر گرفته شده است. این سن رشد جسمی کودک محسوب می‌گردد.

اما یک نکته مهم در این میان وجود دارد. قانون سن ۱۸ سالگی را به عنوان سن رشد عقلی در نظر گرفته است.

این قضیه باعث ایجاد چالش های حقوقی متعددی می‌گردد. که در نهایت منجر به صدور حکم رشد خواهد شد. گاه ممکن است فردی به سن بلوغ رسیده باشد. اما از آنجایی که رشد او اثبات نگردیده همچنان محجور به حساب بیاید. به طور کلی رشد عقلانی به معنی توانایی عقلانی فرد جهت مدیریت و تصرف در اموال و دارایی های خود و صلاحیت انجام امور حقوقی می‌باشد.

گواهی رشد چیست؟

با رسیدن به سن رشد فرض بر این است که فرد می‌تواند به درست ترین شکل از اموال خود بهره برده و آنها را مدیریت کند. چنین فردی از نظر قانونی رشید و عاقل به حساب می‌آید. تحت شرایط خاصی ممکن است فرد با رسیدن به سن بلوغ به توانایی و رشد عقلانی لازم برای اداره امور مالی خود برسد. اما از آنجایی که هنوز به سن ۱۸ سال نرسیده محجور به حساب بیاید. در چنین شرایطی قانون راه حل صدور حکم رشد را برای این افراد در نظر گرفته است.

گواهی رشد سندی است که از سوی دادگاه صادر می‌گردد. و نشان می‌دهد شخص قبل از رسیدن به سن ۱۸ سالگی از نظر تصرف در امور و مدیریت اموال خود عاقل به حساب می‌آید. و نیاز به سرپرستی و نظارت هیچ شخص دیگری ندارد. ارائه این گواهی به منزله این است که شخص توانایی تجزیه تحلیل امور مالی و اقتصادی را داراست. و برای مدیریت امور مالی خود آماده است.

ارائه گواهی رشد صرفا جهت اداره و مدیریت امور مالی و تصرف در اموال و دارایی های فرد صورت می‌پذیرد. و برای امور غیر مالی کاربردی ندارد.

مدارک مورد نیاز برای صدور حکم رشد

در شرایط صدور حکم رشد ، بایستی دادخواست مورد نظر را به دادگاه خانواده و یا دادگاه امور سرپرستی محل سکونت خود ارائه دهید. همراه با این دادخواست ارائه مدارک زیر الزامی می‌باشد:

• شناسنامه و کارت ملی
• مدارک مورد نیاز جهت اثبات ادعای درخواست صدور حکم رشد مثل استشهادیه
• فرم درخواست صدور حکم رشد

مراحل صدور حکم رشد

درخواست صدور حکم رشد یک دعوای حقوقی به حساب می‌آید که علیه سرپرست ، ولی و یا قیم قانونی فرد مطرح می‌گردد. اما در صورتی که فرد سرپرست، ولی و یا قیم قانونی نداشته باشد علیه دادستان صورت خواهد گرفت.

با ارائه دادخواست صدور حکم رشد رسیدگی به پرونده آغاز می‌گردد. و در ابتدای امر شخص به پزشکی قانونی ارجاع می‌گردد. سپس با اعلام نظر کارشناس متخصص پزشکی قانونی و انجام معاینات بالینی اظهار نظر کارشناسی و تخصصی در رابطه با رشد فرد انجام می‌گردد.

در پایان با ارئه گواهی اعلام نظر کارشناس پزشکی قانونی به دادگاه جلسه رسیدگی حضوری برای فرد متقاضی در نظر گرفته می‌شود. در این جلسه قاضی سوالاتی را در زمینه های مختلف از فرد می‌پرسد. و با توجه به پاسخ های فرد سن رشد عقلانی او را محک می‌زند. بدین ترتیب با توجه به اعلام نظر پزشکی قانونی و نظر قاضی دادگاه احراز رشد و یا عدم رشد فرد به اثبات می‌رسد و در صورت اثبات و تأیید آن ،گواهی حکم رشد فرد صادر می‌گردد.

حکم رشد سندی قانونی است که نشان می‌دهد رشد عقلانی فرد قبل از رسیدن به سن ۱۸ سالگی احراز گردیده و می‌تواند در تمامی امور مالی و اموال و دارایی های تصرف نماید, بر اساس قوانین آمره سن قانونی ۱۸ سال برای رشد و پایان حجر افراد در نظر گرفته شده و بدین ترتیب افراد قبل از رسیدن به سن ۱۸ سالگی اجازه تصرف شخصی در دارایی های خود را ندارند. صدور حکم رشد در شرایطی صورت می‌پذیرد که فرد می‌تواند شایستگی و رشد عقلانی خود را در دادگاه ثابت نماید و اداره امور مالی خود را به دست بگیرد.