۵ نکته مهم در مورد نوشتن قولنامه دستی

فرض کنید شما قصد معامله یک دستگاه آپارتمان، زمین یا هر کالا ی دیگری را دارید. شما در مرحله اول سعی میکنید این معامله را مکتوب کنید. برای اینکار باید قولنامه بنویسید. این قولنامه نیاز به ثبت رسمی ندارد و شما یک قولنامه دستی نیاز دارید! در این مقاله سعی داریم به طور مفصل در مورد قولنامه دستی، نمونه قولنامه دستی و قوانین مربوط به قولنامه دستی می پردازیم.

قولنامه دستی چیست؟

قولنامه‌دستی نوشته‌ای است که دو یا چند نفر در خصوص اموال خود، با یکدیگر در خارج از دفترخانه اسناد رسمی، معامله می‌کنند. به عنوان مثال دو نفر مالی را مانند اتومبیل، با هم معامله می‌کنند ولی خریدار توانایی پرداخت به صورت یکجا را ندارد یا مالک اتومبیل کارهای مربوط به خلافی خودرو را هنوز انجام نداده، ولی هر دو طرف بابت خرید و فروش اتومبیل با یکدیگر توافق دارند.

در چنین مواقعی، دو طرف نوشته‌ای را تنظیم کرده و توافقات انجام شده فی ما بین را در آن می‌نویسند. به این نمونه نوشتن قولنامه دستی می‌گویند.

محدودیت های قولنامه دستی

از نکات مهم در تنظیم قولنامه‌دستی این است که در مدت زمانی که قولنامه به صورت دستی نوشته شده است، فروشنده نمی‌تواند مال مورد توافق را به شخص دیگری بفروشد.

همچنین خریدار نیز متعهد است که مابقی مبلغ خرید را طبق تاریخ مورد توافق و مندرج در قولنامه به فروشنده تقدیم کند. در نتیجه این نوع قولنامه، یک نوع سند عادی است که اگر به طور صحیح نوشته شود لازم الاجرا بوده و در دادگاه قابل استناد است.

چطوری قولنامه دستی بنویسیم؟

متن قولنامه دستی فروش زمین باید مطابق با قوانین نوشته شود. برای خرید هر نوع ملکی فارغ از کاربری آن‌ که مسکونی، تجاری یا کشاورزی باشد، اولین سندی که بین خریدار و فروشنده امضا می‌شود، قولنامه است. قولنامه نشان‌دهنده تعهدات دو طرف معامله به برخی موارد است که در خرید و فروش مطرح می‌شود.

قولنامه زمین به‌عنوان سندی معتبر و لازم‌الاجراست که طبق آن زمین خریداری یا فروخته می‌شوند. توجه به نکات قیدشده در مفاد قولنامه اهمیت بالایی دارد، زیرا در صورت عدم رعایت شرایط قانونی در آن، قرارداد باطل می‌شود. در ادامه در مورد فرم قولنامه نویسی صحبت خواهیم کرد.

فرم نوشتن قولنامه دستی

ماده ۱ – مشخصات طرفین قرارداد

۱-۱) فروشنده/فروشندگان … فرزند … شماره شناسنامه … محل تولد … شماره ملی … . متولد … . محل اقامت … شماره تماس … .

۱-۲) خریدار/خریدارن … فرزند … به شماره شناسنامه … محل تولد … شماره ملی … . محل اقامت … تلفن … .

نکته: اگر خریدار یا فروشنده با ولایت و یا قیومیت و یا وصایت باشد باید محلی که در قرارداد به آن اختصاص داده شده پر شود

با وکالت / قیومیت / ولایت / وصایت … فرزند … به شماره شناسنامه … متولد … . به موجب …

ماده ۲ – مشخصات مورد معامله

موضوع قرارداد: عبارت از …

واگذاری شش دانگ یک قطعه … (در این قسمت /اپارتمان و یا ملک ویا زمین و … .) قید شود ،به مساحت … متر مربع دارای پلاک … فرعی از اصلی مفروز و مجزی از پلاک … . فرعی از اصلی مزبور واقع در اراضی … بخش … ثبتی … . اعم از عرصه و اعیان با جمیع ملحقات عرفیه و شرعیه عبارتست از …

ماده ۳ – ثمن معامله و نحوه پرداخت

۳-۱) کل ثمن معامله عبارت است مبلغ … ریال ، معادل … تومان وجه رایج مملکتی تعیین که بنحو ذیل پرداخت می شود:
۱.
۲.
۳.
ماده ۴- تنظیم سند رسمی

۴-۱) طرفین قرارداد متعهد هستند در مورخه … تا پایان ساعت ۲ اداری، ضمن تهیه مقدمات تنظیم سند، در دفترخانه اسناد رسمی شماره … واقع در … حاضر شده

۴-۲) در صوتی که یکی از طرفین قرارداد، به تعهدات خود عمل نکند می بایست مبلغ … تومان، بابت جریمه عدم انجام تعهد به صرف مقابل بدهد و این جریمه بدل اصل تعهد نیست.

ماده ۵- آثار و شرایط قرارداد

۵-۱) مخارج تنظیم سند حق التحریر و حق الثبت و هزینه محضر بالمناصفه به عهده طرفین است.

۵-۲) – پرداخت و تسویه کلیه بدهی دیون به اداره مالیات و عوارض و … به کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی به عهده فروشنده می باشد.

۵-۴) فروشنده / فروشندگان اذعان بر این امر داشتند که :

ملک مورد معامله جزو اراضی موات و ملی، اموال مصادره ای اداره سرپرستی و توقیفی و در رهن و وثیقه ای نبوده و یا و منافع آن کلا” یا جزا” به دیگری واگذار نشده و ممنوع المعامله نمی باشد.

در صورت در رهن بودن فروشنده موظف است، قبل از تاریخ تنظیم سند رسمی نسبت به فک رهن اقدام نمایند.

چنانچه فروشنده / فروشندگان نسبت به فک رهن اقدام عملی انجام ندهد، خریدار می تواند با مراجعه به مرتهن، فک رهن کند و با امضاء این قرارداد، خریدار وکیل و قائم مقام قانونی فروشنده در مورد فک رهن محسوب می گردد.

۵-۵) چنانچه خریدار به هر نحوی از انحاء، از انجام معامله استنکاف ورزد موظف به پرداخت وجه الالتزام به میزان … ریال می باشد که باید به طرف مقابل پرداخت گردد.

۵-۶) در صورتیکه معلوم گردد مورد معامله به جهت قوه قاهره قابلیت انتقال نداشته و این عامل مربوط به زمان انعقاد قرارداد باشد. قرارداد باطل است و فروشنده موظف است مبلغ دریافتی را به منتقل الیه مسترد کند.

۵-۷) در صورتیکه معلوم گردد مورد معامله به هر علتی غیر از عامل قوه قاهره مانند رهن بودن، مستحق الغیر بودن، عملیات اجرائی دادگستری و یا اجرای اسناد رسمی، غصبی بودن قانونا” قابل انتقال به خریدار نباشد، فروشنده موظف است علاوه بر استرداد ثمن معامله، معادل … ریال به عنوان خسارت وجه الالتزام به طرف مقابل بپردازد.

ماده ۶- اسقاط کافه خیارات خصوصا خیار غبن افحش از طرفین، به استثناء اختیار تدلیس بعمل آمد.

این قرارداد با علم و اطلاع و رضایت کامل خریدار و فروشنده نسبت به مفاد و شروط آن در ۸ ماده و … نسخه برابر تنظیم شده است و به امضا طرفین رسیده و توسط دو شاهد تصدیق و امضا شده است.

محل امضای خریدار و فروشنده شهود

نکات مهم در مورد نوشتن قولنامه دستی

پس از توضیح نحوه تنظیم متن قولنامه، در این قسمت قصد داریم تا به توضیح مهم ترین نکات مربوط به نوشتن این سند، پرداخته و ظرافت های حقوقی که طرفین قرارداد، باید در تنظیم نمونه متن قولنامه رعایت کنند را توضیح دهیم.

• طرفین قولنامه یعنی خریدار و فروشنده باید به صورت کامل مشخص شده باشند یعنی اسم، فامیل و نام پدر به همراه کد ملی هر یک.
• اقامت طرفین قولنامه باید به طور دقیق مشخص شود. یعنی نشانی و تلفن ثابت و تلفن همراه هریک به طور دقیق و خوانا ذکر شود.
• طرز نوشتن قولنامه خانه باید مشخص باشد. از نوشتن قولنامه‌هایی که موضوع آن مبهم و مردد است، بپرهیزید.
• در هنگام نوشتن قولنامه دستی خانه زمان انجام معامله قطعی را قید کنید.
• نکته بسیار مهم در تنظیم قولنامه دستی اجاره خانه این است که حتی المقدور، ضمانت اجرا در نظر بگیرید. برای مثال اگر یکی از طرفین به وعده خود عمل نکرد، ملزم به پرداخت خسارت می‌شود.
• حداقل دو نفر زیر قولنامه را به عنوان شهود امضا کنند. نام و نام خانوادگی و مشخصات کامل شهود حتما درج شود.
• شرایطی را در بند قولنامه به عنوان شروط قولنامه در نظر بگیرید، تا در صورت عدم انجام تعهد هر کدام از طرفین حق فسخ و ابطال قولنامه را داشته باشند.
• ثمن معامله و نحوه‌ پرداخت آن حتما به صورت واضح در قولنامه ذکر شود.
• تا وقتی سند رسمی به شما انتقال پیدا نکرده است، از پرداخت تمام پول به فروشنده خودداری کنید.

سوالات کلیدی در مورد قولنامه دستی

1. آیا این قولنامه بعد از فوت اعتبار دارد؟

یکی دیگر از پرسش‌های رایج درباره قولنامه دستی، این است که اعتبار چنین قولنامه‌ای بعد از فوت فروشنده، چگونه خواهد بود؟ در خصوص قولنامه دستی، چه عقد بیع باشد و چه قراداد خرید و فروش، با فوت فروشنده قرارداد باطل نمی‌شود.ش

2. مجازات جعل امضا قولنامه به چه صورت است؟

ازآنجاکه قولنامه بدون امضا برای دادگاه رسمیتی ندارد، در نتیجه طرفین معامله باید برگه قولنامه را امضا کنند. امضا نکردن قولنامه به این معنا است که در صورت به‌وجودآمدن مشکل، نمی‌توان از حق خود در دادگاه دفاع کرد.از طرف دیگر یکی از مشکلاتی که بیشتر افراد با آن مواجه هستند، جعل امضا در قولنامه است. بسیاری از ما بر این باور هستیم که امکان جعل امضا با اثر انگشت وجود ندارد.

اما باید بدانید که جعل قولنامه توسط بنگاه های متخلف وجود دارد، این افراد می‌توانند با استفاده از کامپیوتر اثر انگشت شما را جعل کنند و در قراردادهای دیگر استفاده نمایند. مجازات این‌گونه افراد ۶ ماه تا ۲ سال حبس یا ۳ تا ۱۲ میلیون جزای نقدی است.

3. آیا قولنامه دستی با اثر انگشت اعتبار دارد؟

از سوال‌های رایجی که هنگام نوشتن قولنامه‌دستی برای افراد پیش می‌آید، این است که آیا قولنامه دستی بدون اثر انگشت و بدون شهودی که ذیل قولنامه را امضا زده باشند،اعتبار دارد؟

بر اساس ماده ۱۲۹۳ قانون مدنی، در صورتی که سند توسط مامورین رسمی تنظیم اسناد تهیه شود و بعد ثابت شود که مامور صلاحیت لازم را نداشته در صورتی که قولنامه دارای امضا یا مهر طرف باشد، عادی است و اعتبار خواهد داشت.

4. آیا قولنامه دستی بدون شاهد اعتبار دارد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت بله قولنامه دستی بدون شاهد در دادگاه اعتبار دارد و الزامی به وجود شاهد برای اعتبار قولنامه در جایی ذکر نشده است؛ اما داشتن شهود در نوشتن قولنامه دستی از این جهت موثر است که در صورت انکار یا تردید طرف مقابل، نسبت به سند عادی، می توان، از شهادت آن‌ها، در محکمه برای اثبات ادعا بهره برد.