صورت معاملات فصلی

ارائه صورت مالیات فصلی، به این دلیل صورت می گیرد که سازمان امور مالیاتی بتواند به روند ارزیابی مالیات سرعت، دقت و شفافیت بیشتری ببخشد. روند کلی کار به این صورت است که صاحبان مشاغل ملزم به ارسال صورتحساب معاملات در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت (فصل به فصل) هستند.

در این مقاله با انواع گزارشات معاملات فصلی، تفاوت صورت معاملات فصلی با مالیات بر ارزش افزوده و مشمولین ارائه صورت های فصلی آشنا خواهیم شد.

صورت معاملات فصلی چیست؟

براساس ماده 169 قانون مالیات های مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند در پایان هر فصل گزارش تمامی معاملات، خرید و فروش های خود و اطلاعات مربوط به طرف‌های معامله تهیه کرده و به صورت الکترونیکی از طریق پورتال سازمان امور مالیاتی یا در قالب یک فایل بر روی CD به اداره امور مالیاتی مربوطه تحویل دهند. این قانون به منظور جلوگیری از هرگونه فرار مالیاتی و شفافیت در درآمد و معاملات کسب و کارها تصویب شده است. سالیانه 4 مرتبه این گزارشات توسط مشمولین به سازمان امور مالیاتی تحویل می شود که در صورت سرپیچی جریمه خواهند شد.

از مزایای اجرایی شدن این ماده می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• کاهش الزام رفت‌وآمد اشخاص به حوزه‌های مالیاتی
• آسان سازی ارسال فهرست معاملات فصلی در هر شهر، زمان و مکان
• اعتماد سازی هر چه بیشتر و قابل پیگیری بودن تمامی موارد ارائه شده در گزارش توسط مودیان اقتصادی
• کاهش چشمگیر اشتباهات محاسباتی
• کاهش مراجعه به هیئت‌های حل اختلاف در حوزه امور اقتصادی و مالیاتی

در نظر داشته باشید که درج شماره اقتصادی طرف معامله الزامی است. اگر افراد حقیقی از طرف معامله شماره اقتصادی نگرفته باشند استفاده از کد ملی نیز بلامانع است.

تفاوت صورت معاملات فصلی با ارزش افزوده چیست؟

لازم است بدانید در صورت معاملات فصلی، مبلغی دریافت یا پرداخت نمی شود؛ بلکه روشی برای شفافیت بیشتر معاملات است. در صورتی که مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که مشمولان آن مکلف به ارائه صورت معاملات فصلی می باشند و در نهایت باید پرداخت شود.

مهلت ارسال صورت معاملات فصلی به چه صورت است؟

طبق ماده 169 قانون مالیات های مستقیم، از سال 96 به بعد تمام مودیان مالیاتی بایستی حداکثر تا یک ماه و نیم بعد از پایان هر فصل، نسبت به ثبت و ارسال اطلاعات خرید و فروش، دریافت و پرداخت قراردادها، صادرات و واردات، حق العمل کاری، حمل و نقل، بیمه و اجاره اقدام کنند.

• آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی بهار تا 15 مرداد است.
• آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی تابستان تا 15 آبان است.
• آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی پاییز تا 15 بهمن است.
• آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی زمستان تا 15 اردیبهشت است.

چه کسانی مشمول ارائه گزارشات معاملات فصلی می باشند؟

کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع بند های الف و ب ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم، مکلف هستند فهرست معاملات خود را به صورت فصلی (سال شمسی)، تا یک ماه و نیم بعد از پایان هر فصل، به صورت الکترونیکی و از طریق پورتال سازمان امور مالیاتی یا در فضای رایانه ای طبق فرم نمونه به اداره امور مالیاتی ارائه کنند.

چه کسانی شامل معافیت در ارسال فهرست معاملات فصلی می باشند؟

بر طبق ماده 169 قانون مالیات های مستقیم، این معافیت ها به شرح زیر می باشد:

• فروش کالا و خدمات به مصرف کننده نهایی
• معامله با مشمولین ماده ۸۱ قانون مالیات های مستقیم (افراد شاغل در حوزه های دامداری، دامپروری، کشاورزی و …)
• خرید از فروشندگانی که ملزم به ثبت نام در نظام مالیاتی نمی باشند (مانند ارگان ها و نهاد های دولتی)
• معامله هایی که با اشخاص حقیقی صورت می گیرد و حد نصاب مبلغ آن تا ۵ درصد است. به عبارت دیگر درصد معامله های کوچک که موضوع قانون برگزاری مناقصه ها هستند. (این مبلغ در سال ۹۸، شانزده میلیون و چهارصد هزار ریال بوده است.)‌

برخی از معامله ها نیز مشمول معافیت از ارسال صورت معاملات فصلی می شوند:

• خرید و فروش سهام الشرکه و حق تقدم سهام یا سهام الشرکه
• خرید و فروش و سود و کارمزد اوراق بهادار
• کمک ها، جوایز و هدیه های بلاعوض
• هزینه های پرداختی بابت حق شارژ و نگهداری ساختمان محل فعالیت و آبونمان ها
• هزینه عضویت اعضا مجامع حرفه‌ای، احزاب و انجمن ها و تشکل های غیر دولتی دارای مجوز
• سود و کارمزد جریمه های بانک ها، صندوق تعاون، صندوق های حمایت از توسعه بخش کشاورزی، موسسه های اعتباری غیربانکی مجاز و صندوق های قرض الحسنه
• مبالغی که با عنوان جرائم و خسارات، انواع عوارض و مالیات (به جز مالیات و عوارض مالیات بر ارزش افزوده)، حق ثبت، حق تمبر، حقوق گمرکی و مواردی مانند این ها به دستگاه های اجرائی پرداخت می گردد.

نکات مهم در هنگام تنظیم فهرست معاملات فصلی

لازم است اشخاص هنگام تهیه و ارسال فهرست‌های معاملات فصلی موارد زیر را رعایت نمایند:

• فهرست معاملات فصلی بر اساس اسامی مشتریان و انواع کالای خرید و فروش و نیز خدمات ارائه ‌شده تنظیم و تحویل شود. همچنین موارد بازگشت از فروش نیز در قالب فهرست جداگانه تنظیم و ارسال شود.
• در فهرست معاملات فصلی در بخش‌های کد کالای اقتصادی و خدمات و کد نشانی، به‌ هیچ‌ عنوان نباید چیزی بنویسید و این ستون‌ها می‌بایست خالی بمانند.
• در بخش‌های اسامی خریدار یا فروشنده، بایستی به‌طور کامل نام و نام خانوادگی ذکر شود.
• در بخشی شرح کالا یا خدماتی که خرید و فروش شده است باید نوع کالا یا خدمات ارائه ‌شده به طور کامل شرح داده و از عبارات مختصر در این مورد خودداری شود.
• کسانی که فعالیت آن ها در حیطه ارائه خدمات است، باید در بخش مرتبط با شرح خدمات به‌طور کامل و صریح نوع خدماتی که ارائه می‌کنند را قید نمایند.
• الزامی است که تمامی فهرست‌های فعالیت‌های خود اعم از لیست خرید، لیست فروش، لیست دریافت و نیز لیست پرداخت را جداگانه تهیه کنید و تحویل سازمان یا حوزه امور مالیاتی مربوطه نمایید.
• مؤدیان شاغل به امور پیمانکاری نیز باید فهرست قراردادهای خود را بر اساس قالب‌های مشخص‌شده آماده و اعلام نمایند.

تبصره: مؤدیانی که در زمینه صادرات فعالیت دارند و همچنین بیمارستان‌ها و شرکت‌های تعاونی باید تنها لیست خرید معاملات فصلی خود را تهیه و ارائه دهند. همچنین مودیان فعال در زمینه واردات بایستی لیست فروش معاملات فصلی خود را تهیه و تحویل نمایند.

در صورت معاملات فصلی چه مواردی نباید ثبت شود؟

12 مورد وجود دارد که در این گزارش نباید ثبت شود. از جمله:

1. اجاره ملک ها
2. حقوق و دستمزد فصل سوم
3. جوایز، هدایا و کمک
4. خرید و فروش اوراق بهادار
5. خرید و فروش حق تقدم سهام
6. پرداخت جریمه ها و خسارت ها و عوارض
7. سود و کارمزد بانک ها و موسسه های اعتباری غیر بانکی
8. پرداخت حق عضویت مجامع
9. پرداخت به تشکل های قانونی
10. فهرست ثمن معامله های تنظیم شده
11. تمامی وجود پرداختی بابت حق شارژ ساختمان و آبونمان های پرداختی
12. معامله نقل و انتقال ملک

جرایم گزارشات معاملات فصلی

• عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله حسب مورد یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود که مشمول جریمه ای معادل دو درصد (2%) مبلغ معامله ای که بدون رعایت ضوابط انجام شده است.
• استفاده کنندگان از شماره اقتصادی دیگران نسبت به مالیات بر درآمد و همچنین جرایم موضوع این ماده با اشخاصی که شماره اقتصادی آنان مورد استفاده قرار گرفته است، مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
• در صورتی که طرفین معامله در معاملات خود از انجام هر یک از تکالیف مقرر در این ماده خودداری کنند، متضامنا مسئول خواهند بود.
• اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بند های الف و ب ماده 95 قانون مالیات های مستقیم، مکلف به نگهداری صورت حساب های مربوط به خرید های خود در سال عملکرد و سال بعد از آن می باشند و در صورتی که ماموران مالیاتی آن را درخواست کنند بایستی آنها را ارائه نمایند؛ در غیر این صورت مشمول جریمه ای معادل ده درصد (10%) صورت حساب های ارائه نشده خواهند شد.
• هرگونه جعل، تقلب، معاملات غیر واقعی، سوء استفاده و تبانی اشخاص موضوع دستورالعمل ماده 169 در ارتباط با صدور صورت حساب و شماره اقتصادی، خلاف مقررات بوده و ضمن مسئولیت تضامنی مطابق با قانون مبارزه با پولشویی، قانون ارتقای سلامت نظام اداری مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام و سایر قوانین و مقررات مربوطه اقدام خواهد شد.

همچنین طبق ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم، در صورت عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی کشور مشمول جریمه ای معادل یک درصد (1%) معاملاتی که فهرست آن ها ارائه نشده است، محاسبه می گردد.

نحوه ارائه فهرست معاملات فصلی به چه صورت است؟

از دو روش زیر برای ثبت و ارسال اطلاعات معاملات فصلی استفاده می شود:

روش آنلاین

مربوط به کسانی است که در سامانه الکترونیکی ثبت نام مودیان، حداقل مرحله پیش ثبت نام و اعتبارسنجی مربوطه را انجام داده باشند و کد کاربری و کلمه عبور مرحله دوم را از طریق پاکت های پستی مخصوص دریافت کرده باشند.

روش آفلاین

مودیانی که از سیستم های کامپیوتری خرید و فروش استفاده می کنند، می توانند در سامانه اینترنتی سازمان امور مالیاتی، قالب مورد نظر این سازمان را مستقیما از سیستم خود دریافت کنند و اطلاعات را در آن وارد کنند؛ سپس با استفاده از نرم افزار کنترلی، با متصل شدن به اینترنت اطلاعات خود را به صورت یکجا ارسال نمایند و رسید دریافت نمایند.

نکته ای که همه مودیان در ارسال صورت معاملات فصلی باید به آن توجه داشته باشند، دریافت کارت اقتصادی است. مدارک ارسالی تنها هنگامی مورد پذیرش قرار می‌گیرند که به همراه کد اقتصادی برای سازمان امور مالیاتی ارسال شده باشند. برای این کار با مراجعه به سامانه ثبت نام مودیان و تخصیص شماره اقتصادی مراجعه کرده و پس از ثبت نام، شماره اقتصادی مخصوص خود را دریافت نمایید تا بتوانید 4 بار در سال، صورت معاملات فصلی خود را بدون هیچ مشکلی ثبت نمایید.